Ở bên sườn núi thuở xưa
Có ngôi chùa nhỏ với sư rất già
Lông mày sư tựa tuyết pha
Chòm râu cước trắng mượt mà đẹp thay,
Chùa nghèo, mọi việc hàng ngày
Dù cho nặng nhọc một tay sư làm
Tuy già còn khỏe vô vàn
Một mình tu chốn non ngàn ung dung
Dân làng cư ngụ quanh vùng
Thấy sư cực khổ đều cùng quan tâm
Muốn lên chùa giúp đôi phần
Nhưng sư từ chối chẳng cần giúp chi.
Bà con thắc mắc chuyện gì
Có điều chưa hiểu tức thì nhờ sư
Sư già mở rộng tâm từ
Hết lòng chỉ dẫn dân cư tận tình
Đôi khi còn giảng thêm kinh
Hướng lời Phật dạy chúng sinh theo đường
Mọi người cung kính tôn sùng
Thường đem thực phẩm cúng dường tạ ơn.
*
Một năm gió giật từng cơn
Đông về lạnh buốt, tuyết vờn trắng phau
Cảnh chùa băng giá trước sau
Sư đang tụng niệm chợt đâu giật mình
Có ai gõ cửa thình lình
Sư già mở cửa quả tình ngạc nhiên
Chú hồ ly đứng ngoài hiên
Đang run lẩy bẩy giữa miền tuyết sương
Sư già hỏi giọng thân thương:
“Đêm hôm buốt giá tới xương thế này
Con làm chi lại tới đây?”
Hồ ly quỳ vội xuống ngay thưa rằng;
“Mùa đông lạnh lẽo giá băng
Con đâu sống nổi trong hang đêm này
Xin thầy thương tấm thân gầy
Cho con tạm trú đến ngày mai thôi! “
Từ bi sư nói: “Được rồi
Hãy vào sưởi ấm ta thời tiếc chi!”
Sư mang củi nhóm lửa khuya
Lấy cơm cho chú hồ ly lót lòng.
Ăn no rồi, sưởi ấm xong
Hồ ly say ngủ vui trong mộng vàng
Hôm sau từ biệt về hang.
Hồ ly từ đó thường thường trở lui
Sư già cho phép vậy rồi:
“Nếu cần sưởi ấm con thời ghé đây!”
Hồ ly hầu chuyện cùng thầy
Dần dà học được điều hay, điều lành
Tâm tư chuyển biến thật nhanh,
Nhiều lần chặt củi lượm cành biếu sư.
*
Đông tàn, trời đất sang mùa
Chim rừng ríu rít thi đua hót mừng
Đón xuân vạn vật tưng bừng
Thiên nhiên khởi sắc quanh vùng tốt tươi,
Một hôm trong lúc chuyện vui
Sư già bất giác thốt lời thở than:
“Chùa đây nhỏ bé nghèo nàn
Hư hao, cũ nát rất cần sửa sang
Cần tô lại tượng Phật vàng,
Cần tiền thết đãi dân làng bữa chay
Tri ân họ giúp lâu nay,
Kiếm vàng làm được chuyện này dễ đâu!”
Sư vui bàn chuyện đôi câu
Hồ ly bất chợt cúi đầu trầm ngâm
Khiến sư hối hận vô ngần
Lảng qua chuyện khác. Trời dần về đêm
Hồ ly từ biệt đi liền
Hẹn ngày trở lại chuyện thêm hầu thầy.
*
Thế rồi cả nửa năm nay
Hồ ly nào có thấy quay trở về
Sư già lo sợ mọi bề
Sợ hồ ly dại mà đi trộm vàng
Thời người bắt đánh trong làng
Chắc giờ bỏ mạng thảm thương mất rồi,
Sư lòng lo nghĩ rối bời
Sớm chiều hai buổi sư ngồi tụng kinh
Mong hồ ly được ơn lành
Đời sau thoát kiếp súc sinh, làm người.
Thời gian như nước cuốn trôi
Hơn ba năm đã qua rồi! Thật nhanh!
Một đêm mùa hạ trời thanh
Trăng vàng lơ lửng đầu cành trên cao
Ánh trăng tỏa dịu thanh tao
Côn trùng vẳng tiếng vọng vào xa xăm
Sư buồn ngủ toan đi nằm
Chợt nghe gõ cửa vô vàn ngạc nhiên
Sư bèn ra mở cửa liền
Tưởng rằng khách lạ ghé miền núi cao
Nào ngờ hồ ly bước vào
Sư già mừng rỡ đón chào “bạn” xưa
Lòng vui biết mấy cho vừa
Từ lâu cách biệt đã thừa lo âu
Giờ đây trút hết muộn sầu
Biết hồ ly sống, có đâu lìa trần.
Hồ ly hoan hỷ vô ngần
Gặp sư vội vã quỳ dâng cúng dường
Dâng lên sư một thỏi vàng
Sư già kinh ngạc ngỡ ngàng hỏi ngay:
“Vàng này lấy ở đâu đây?
Con đừng mang đến chùa này của gian!”
Hồ ly điềm tĩnh phân trần:
“Hơn ba năm trước có lần tại đây
Thầy từng than thở cho hay
Cần vàng sửa chữa chùa này đấy thôi
Khiến lòng đệ tử rối bời
Muốn đi lấy trộm của người về đây
Rồi đem dâng cúng chùa ngay
Nhưng con tự biết rằng thầy chẳng ưng
Nên con vội vã tìm đường
Theo người vượt biển kiếm vàng đảo xa,
Người ta khai mỏ vàng ra
Lấy xong, còn vụn thật là nhỏ nhoi
Lẫn vào đất cát biển khơi
Con theo mót lượm khắp nơi bao ngày
Luôn ba năm được chút đây
Đốt cho vàng chảy thành ngay thỏi này
Đem về dâng cúng bữa nay
Lòng thành, mong ước được thầy nhận cho
Dùng tô tượng, dùng sửa chùa
Đãi cơm phật tử đúng như dự trù.
Sư già cảm động bất ngờ
Nên mừng ứa lệ dâng mờ đôi mi,
Không mừng vì được vàng kia,
Nhưng mừng vì thấy hồ ly tu hành
Có lòng tin, có tâm thành
Bên trong lốt thú đạo tình chứa chan.
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(thi hóa, phỏng theo TRUYỆN CỔ PHẬT GIÁO)
