“Chạy theo hoàn cảnh bên ngoài
Đắm say bao kiếp sắc tài huyễn hư”

Chúng ta chơi đùa giữa các ngõ ngách, qua các phố phường mà xém chút quên cả lối về quê xưa. Những món hàng mới lạ, những quán xá liêu xiêu ở hai bên đường, hay những vũ trường đã khiến ta không kiềm chế được, không biết lúc nào ta đến và khi nào ta về, đó phải chăng những thú vui này quá hấp dẫn, quá lôi cuốn những ai thường hay sống trong sự cuốn lôi. Cho nên, đại diện cho các nhà vô địch trong các trò chơi nghiện như: rượu, game, ma túy, thuốc lá,… là các thành viên trong nhà chú bác chúng ta. Lúc đầu chỉ chơi ở sân xã huyện, sau đó các vị quản lý phát hiện ra khả năng tiềm ẩn với sự chịu chơi không thua gì đàn anh chị, xứng với danh hiệu “dân chơi không sợ mưa rơi”, thế là những cá nhân này được chọn vào nhóm những thành viên có triển vọng chơi đẳng cấp trong tương lai để chơi ở cấp tỉnh thành vì mục đích hướng đến “huy chương đen” vậy. Kết quả là lần lượt các thành viên trong nhóm từ chơi bình thường trở nên những cầu thủ “u nghiện”, quả đúng chơi với sự u tối và nghiện ngập, thay vì các cầu thủ đúng nghĩa thì khi thua ở chiến trường thì họ đã chiến thắng ở bản thân trong giờ phút chơi nhưng ngược lại những thành viên của nhóm “UN” thì thua luôn cả hai hiệp mà bảo là hay. Thế mới nói:

“Muốn như giọt mật đắng cay
Bao người cứ tưởng ngọt ngây chấp hoài
Cho nên mới có những loài
Đọa sa bao kiếp danh tài còn đâu.”

Sự hiếu kỳ khiến cho người mãi cứ chạy theo quá nhiều điều mới lạ, tiền của có được thì nào có thấy đủ, lại càng kiếm thêm “được một thiếu một, lo cho bằng người”, đến khi có được những gì mà ta mong muốn thì lúc ấy ta lại tiếp tục việc lo sợ, đó là “sợ mất”, trạng thái đứng ngồi không yên làm hao tâm tổn sức, cộng thêm việc tiêu phí tinh lực vào phái hồng nhan nhan hồng; ngoài ra chúng ta còn phung phí quá nhiều thời gian cho việc ăn uống, ngủ nghỉ, danh chức, như câu ca dao ông cha thường ví “cái vòng danh lợi cong cong, kẻ hòng ra khỏi, người mong bước vào.”

Khi ta có của có tiền rồi thì lại muốn người bạn đời phải tuyệt đẹp, lúc có gia đình rồi thì tiếp tục muốn có tiếng tăm gì đó trong sự nghiệp để ngước sánh với đời với người. Từ khi, ta có mặt trên cuộc đời này chỉ với thân hình vỏn vẻn vài chục ký lô thôi, vậy mà ta đã sát hại không biết bao nhiêu sinh vật để nuôi sống chính thân mạng mình. Lúc ăn ta không chỉ muốn ăn cho no bụng mà còn ăn cho thật ngon miệng, ăn một cách thèm thuồng như chưa bao giờ được ăn hay là ăn một lần cho đã rồi sau đó có chết cũng mãn nguyện, từ suy nghĩ này dẫn ta làm mọi việc xấu ác đối với người và tàn sát thảm hại đối với vật để nuôi sống bản thân ta. Việc làm có tội có tâm không tốt đã gây nên một hoạt cảnh không muốn nhìn ngắm lại, thật xót xa và tràn đầy thống thiết thảm thương. Sự chạy theo những thú vui trong xã hội không ngừng thay đổi, sự mãn nguyện trong hạnh phúc không thật chắc, mong manh và dễ vỡ mà ta cho là kiên cố, sự nhầm lẫn tiếp tục lại lẫn nhầm trong nhiều năm. Từ đó, chúng ta chẳng bao giờ có cách để tiết chế, kiểm soát và dừng lại đúng lúc.

Ngược lại, thấy biết đúng lúc là một điều hết sức cần thiết, nó giúp cho ta dừng lại kịp thời; sống được với thực tại đang là, nó giúp chúng ta thấy được giây phút hiện tại nhiệm mầu của cuộc sống. Chỉ khi nào chúng ta sống trong yên định ở cõi lòng, sống trong yên tĩnh của tâm hồn thì hành động và việc làm của chúng ta mới trở nên đúng đắn, chính nhận thức đúng với bản chất thật với những gì nó đang là hay là đang những gì thì khi đó trong ta mới có thật sự niềm vui và chắc chắn khổ đau sẽ lùi bước nhường chỗ ánh sáng của bình minh đang lên, như tên của nó – “peace”; ngược lại, bóng đêm được ví như những nỗi khổ niềm đau chằng chịt bao phủ xung quanh chúng ta, tuy không có hình tướng nhưng chúng có thể nhốt trói tất cả mọi người trong nhiều năm nhiều tháng với cái gì được gọi là “quằn quại và đớn đau”.

Chúng ta đã lang thang như gã nghèo nàn khốn khổ, không nhà không cửa, không tiền không tình, không cha không mẹ cứ đi mà không có chỗ để quay về. Không ai có thể biết gã là người như thế nào, gia đình của gã ra sao, họ chỉ biết đến gã như một người nghèo khổ cù bơ cù bất, ăn xin ăn mày từ chỗ này đến chỗ kia, mà không biết rằng sự khó nghèo là từ chính gã và sự giàu có cũng có thể đến bằng việc học tập và gây dựng sự nghiệp bằng chính khối óc và con tim của gã nếu gã thật sự muốn làm điều đó. Nếu không là vậy, gã vẫn là kẻ nghèo cùng rách rưới trong thân phận cũ rách của gã, cứ dằn vặt đau khổ, cứ oán trời trách đất, cứ xem thường bản thân, cứ mất thần mất thái.

Điều quan trọng là phải có “thần thái”, sự tự tin của gã khi gã muốn bước vào thế giới loài người bằng sự văn minh, hiện đại, tự chủ của chính những cá nhân cao để tạo nên một đoàn thể đẹp, một đất nước yên bình và phát triển; hay nói cách khác, cuộc sống của chúng ta là do chính bản thân của mỗi người quyết định, đau khổ hay hạnh phúc là do chúng ta, cũng giống như bàn tay nhiệm mầu của chúng ta, nắm hay mở là đều do ta cả.

Nỗi khổ niềm đau trong hiện tại là do chính chúng ta, từ không biết không hiểu về bản chất của sự thật, đôi khi muốn làm điều này điều nọ rất ý nghĩa nhưng khi làm thì lại mất ý nghĩa vậy, nếu chúng ta tìm hiểu lý do thì chắc sẽ có rất nhiều lý do, nhưng chung quy lại thì do mắt xích đầu tiên chúng ta tạo ra để móc nối theo chiều hướng tiêu cực, thiếu sự kiên định trong suy nghĩ, hành động, ảnh hưởng của những yếu tố tác động của bên ngoài làm cho chúng ta mất tập trung, mất định tĩnh, cuối cùng là mất sự kiên nhẫn để vượt qua những khó khăn để làm theo những gì mà ngay từ đầu đã được đặt ra. Khi không rõ những điều trên, chúng ta sẽ dễ dàng bỏ cuộc nửa chừng, hoặc có làm thì gieo đặt những bước chân sai trái đầu tiên trong tiến trình thực hiện, kết cuộc chúng sẽ dẫn chúng ta đi đâu về đâu chúng ta cũng không còn hiểu nữa. Khi sự việc được phát giác, ta luôn đổ thừa là do điều này hay do lý nọ, do chị hay do anh, do tình hay do bạn, do người chứ chẳng phải do mình; thành công thì mình nói hay lắm mọi việc đều do chính bàn tay của mình làm nên, rất là khó khăn, không một ai chung sức, không bác không chú hỗ trợ, không tiền không bạc, không có ai hoan nghênh ý kiến này ý kiến nọ. Vậy tại sao thất bại thì đổ thừa mà thành công thì mình đón nhận như một điều dĩ nhiên “là phải vậy”, từ đó lẽ lý này dạy cho ta “dù có hay không, dù được hay mất, dù buồn hay vui” đều là cơ hội tốt để ta chọn cho mình một cái nhìn tích cực vào cuộc sống, một thử thách để trưởng thành, một niềm vui để sự an bình có thể ở lại lâu dài bên ta.

Chạy theo quá nhiều điều mới lạ bên ngoài là hành động dễ thấy, còn việc chạy theo trong suy nghĩ mới khó có thể nhận diện ra. Trong sâu xa của quá trình vượt chạy, chúng ta phải hiểu rõ rằng chúng bắt nguồn từ sự hỗn tạp bên trong của tâm thức. Khối óc dạy cho ta tỉnh táo trong suy nghĩ, con tim dạy cho ta luôn giữ sự cân bằng trong đời sống nghề nghiệp; hay nói cách khác trí tuệ giúp chúng ta hướng tới những lý tưởng cao cả, trái tim sẽ luôn mách bảo chúng ta thực hiện những ước mơ lành mạnh để hướng về hòa bình và hạnh phúc. Trân trọng hai món quà thiêng liêng này, chúng ta không cho phép mình làm những vấn đề gì liên qua đến chiến tranh, đau khổ, và nhất là gạt bỏ những tư tưởng sai lầm. Chúng ta nhận diện cho thật rõ về suy nghĩ bệnh hoạn trong khối óc, để có biện pháp kịp thời chữa trị giúp cho đầu của chúng ta luôn tĩnh, việc chúng ta làm luôn sáng, kết quả đời sống của chúng ta luôn được soi, tức là ta sẽ làm chủ chính suy nghĩ và hành động của mình, biến ước mơ thành hiện thực, chuyển khổ đau thành hạnh phúc, dừng chân lại trên điểm mốc của hòa bình vốn có.

Việt An Khương