.
.

Nepal: Con Đường Tơ Lụa Mới Tiết Lộ Những Báu Vật của Vương Quốc Phật Giáo Bị Lãng Quên


Ở sa mạc Upper Mustang cô lập và trên cao của Nepal, một con đường mới tới Trung Quốc đang đem lại sự đổi thay kinh tế của cựu vương quốc Phật giáo, đã từng là một trung tâm thương mại xuyên Himalaya này.

04-H01

Upper Mustang – vương quốc Phật giáo thời trung cổ bị lãng quên. (Nguồn: themountaincompany.co.uk)
Vùng đất xa xôi này được bao quanh bởi những dãy núi màu đỏ, như truyền thuyết đã nói, được nhuộm máu của một con quỷ đã bị người sáng lập Phật giáo Tây Tạng giết chết.
Tuy nhiên, con đường cao tốc trải nhựa mới hoàn thành nối kết Upper Mustang với Trung Quốc cũng đem đến sự thay đổi văn hóa chưa từng có đối với một khu vực đã đóng cửa đối với du khách nước ngoài kể từ năm 1992.
Ở thủ đô có tường thành bao quanh Lo Manthang, thanh niên đã thay những bộ áo quần Tây Tạng bằng những chiếc quần jean xanh, nhiều người say mê ở những quán café tường thuật trực tiếp giải đấu Premier League của Anh. Tuy nhiên, khi mà cuộc sống hiện đại nắm giữ sức hấp dẫn đáng kể đối với nhiều phương diện thì đẩy mạnh việc bảo tồn văn hóa truyền thống cũng không hề kém quan trọng đối với cộng đồng Loba địa phương. Phật tử, những người sử dụng một biến thể của ngôn ngữ Tây Tạng, đã sống ở Upper Mustang hàng thế kỉ.
Không nơi nào rõ ràng hơn ở đây trong việc nỗ lực không ngừng để khôi phục lại những bức tranh và những di tích linh thiêng, được tài trợ bởi các tổ chức phi lợi nhuận nước ngoài và Nepal, trong đó có Gyalpo Jigme Foundation do cựu quốc vương của Upper Mustang đứng đầu.
Mặc dù di sản giàu có của vùng đất này thoát khỏi sự tàn phá của cuộc Cách mạng Văn hóa đã ảnh hưởng quốc gia láng giềng Trung Quốc nhưng những di tích của nó vẫn trở thành những con mồi của tác hại môi trường.
Mưa gió đã xói mòn nhiều bức tường và gây hư hỏng dầm mái nhà bằng gỗ, trong khi đó khói từ những chiếc đèn lễ đốt bằng bơ đã nhuộm đen những bức bích họa trong các di tích.
Trong suốt thập kỉ vừa qua, những nhà phục chế đã làm việc chăm chỉ để củng cố lại các cấu trúc, chùi rửa sạch sẽ những bức tranh và tút lại những bức họa bị hư hại phù hợp với tín ngưỡng Phật giáo.
Các Phật tử tin rằng, tốt hơn là phải cầu khấn những bức tranh Đức Phật bị hư hại và xem nó như là nhiệm vụ của mình để sửa chữa và tút lại các tác phẩm hội họa khi cần thiết.
Quá trình làm việc khó nhọc bao gồm cả việc mài đá quý như lapis lazuli và malachite thành một loại bột mịn, sau đó trộn với nước và keo động vật để tạo ra các loại màu nhuộm tươi sáng phù hợp với các vị thần.
Sau trận động đất lớn năm ngoái đã khiến gần 9.000 người Nepal thiệt mạng và gây thiệt hại nặng nề nhiều tu viện ở Lo Manthang, những nhà phục chế hiện nay phải đối mặt với những thức thách thậm chí còn lớn hơn.
Giống như nhiều nơi khác, ở đây, những nhà phục chế cũng bị đóng khung vào một cuộc đua để bảo tồn di sản văn hóa độc đáo của Upper Mustang cho những thế hệ tương lai.

Dân Nguyễn
(Dịch từ The Nation)